DEVAM: 164-165.
Namazda Namazla İlgisi Olmayan Bir Harekette Bulunmak
حَدَّثَنَا
مُسْلِمُ
بْنُ
إِبْرَاهِيمَ
حَدَّثَنَا
عَلِيُّ بْنُ
الْمُبَارَكِ
عَنْ يَحْيَى
بْنِ أَبِي
كَثِيرٍ عَنْ
ضَمْضَمِ
بْنِ جَوْسٍ
عَنْ أَبِي
هُرَيْرَةَ
قَالَ قَالَ رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ
اقْتُلُوا
الْأَسْوَدَيْنِ
فِي
الصَّلَاةِ
الْحَيَّةَ
وَالْعَقْرَبَ
Ebû Hureyre (r.a.)'den;
demiştir ki: Resûlullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem): "Namazda iki siyah
renkli (haşere)'yi, (yani) yılanla akreb'i öldürünüz" buyurdu."
Diğer tahric: Tirmîzî,
salât; İbn Mâce, ikâme; Nesâî, sehv; Dârimî, salât, Ahmed b. Hanbel II, 233,
248, 255, 284, 473, 475, 490.
AÇIKLAMA:
Aslında "Esved =
siyah" kelimesi arapçada yılan için kullamlırsa da "esvedan = iki
siyah" kelimesi tağlîb yoluyla yılan ve akreb için kullanılır.
Bu hadis-i şerif
namazda yılan ve akreb öldürmenin kerâhetsiz olarak caiz olduğuna delâlet
etmektedir. Nitekim Irakî'nin dediği gibi ulemânın büyük çoğunluğu da bu
görüştedir. Tirmizî'nin beyânına göre, bazı ulemâ namazda yılan ve akreb
öldürmeyi mekruh görmüşler, İbrahim en-Nehaî de bunlardandır. Bunların ileri
sürdükleri delil şu hadis-i şeriftir: Namazda namazın kendisine ait meşguliyet
vardır."[bk. 923 nolu hadis.]
Namazda yılan ve akreb
öldürülmesinin caiz olmadığı görüşünde olan ilim adamları aslında Tirmizî'nin
işaret ettiği hadis-i şeriften başka kendi görüşlerine delil olmak üzere şu
hadis-i şerifi de ileri sürmektedirler: "Acaba neden sizleri böyle hırçın
atların kuyrukları gibi ellerinizi kaldırmış görüyorum. Namazda sakin
olunuz"[Müslim, salât]
Gerçekte ise,
açıklamakta olduğumuz Ebû Dâvûd hadisiyle bu hadis-i şerifler arasında herhangi
bir çelişki yoktur. Ebû Dâvûd hadisi özel olarak namaz esnasında yılan ve akreb
öldürmekle ilgilidir. Öbür hadisler ise, genel olarak namazlardaki tüm
davranışlarımızla ilgilidir. Bu mevzuda mezheb imamlarının görüşleri şöyledir:
1. Mâlikilere göre
yılan veya akreb saldırıya geçmişse onu öldürmek kerahetsiz olarak caizdir. Bu
mevzuda bir darbede öldürmekle daha fazla darbe ile öldürmek arasında bir fark
yoktur. Fakat namazda yılan ve akreb saldırıya geçmeden öldürmek mekruhtur.
Nitekim Hanefî ulemasından el-Hasen de bu görüştedir.
2. Şafiî ulemâsına göre
amel-i kesîri gerektirmeden öldürmek mümkün olursa, namaz içerisinde yılan ve
akreb öldürmek caizdir. Eğer amel-i kesîri gerektiriyorsa o zaman namaz fâsid
olur.
3. Hanbelî ulemâsına
göre namazda yılan öldürmek mutlaka caizdir.[el-Menhel, V, 19.]
4. Hanefî mezhebinin bu
mevzudaki görüşünü M.Zihni Efendi şöyle anlatıyor:"Namazda yılan öldürmek
mekruh olmaz. Muhaşşinin ifâdesine göre kerahet olmamak, zarar korkusuyla
üzerine ayakkabısını basmak gibi -az amel ile şartlı olup, emniyet hâlinde az
amel dahi namazda mekruh olur. Gerek korku gerek emniyet halinde onlar çok amel
ile öldürülür veya kıbleden dönme meydana gelirse, namaz bozulur. Namaza
nazaran yılanın hangi türlüsü olursa olsun birdir. Akreb öldürmek de yılan
öldürmek gibidir"[Nimeti İslam, 315.] Katli caiz olan zararlı haşerâtı
namazda öldürmenin hükmü de yılan öldürmenin hükmü gibidir.[el-Menhel, VI, 19.]