SÜNEN EBU DAVUD

Bablar  –  Konular  –  Numaralar  

BUYU’ ve İCARE BAHSİ

<< 3358 >>

NUMARALI HADİS-İ ŞERİF:

 

حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ خَالِدٍ الْهَمْدَانِيُّ وَقُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ الثَّقَفِيُّ أَنَّ اللَّيْثَ حَدَّثَهُمْ عَنْ أَبِي الزُّبَيْرِ عَنْ جَابِرٍ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ اشْتَرَى عَبْدًا بِعَبْدَيْنِ

 

Câbir (r.a)'den rivayet edildiğine göre;

 

Rasûlullah (s.a.v.), iki köle karşılığında bir köle satın almıştır.

 

 

İzah:

Müslim, müsâkât; Tirmizî, buyu'

 

Hadisin Müslim'in ve Tirmizî'nin Sahih'lerindeki rivayeti da­ha geniştir. Rivayetin tercemesi şu şekildedir:

 

"Hz. Nebi (s.a.v.)'e bir köle gelerek, hicret etmek üzere ona bi'at etti. Rasûlullah (s.a.v.) onun köle oduğunu anlayamadı. Bu ara sahibi o köleyi aramaya geldi. Hz. Nebi adama;"Bu köleyi bana sat" dedi ve onu iki siyah köle karşılığında satın aldı. bundan sonra, "Bu köle midir?" diye sormadan hiçbir köle satın almadı."

 

Hadis-i şerif, peşin olmak üzere bir köleyi iki köle karşılığında satın ai-manın caiz oluduğuna delâlet etmektedir.

 

Tirmizî hadisi tahric ettikten sonra, "Âlimler bu hadise göre amel et­mişlerdir. İki köleyi bir köle karşılığında peşin olarak satmak caizdir. Vere­siye olması halinde âlimlerin ihtilâfı vardır"der.

 

Bilindiği gibi mallar; mislî, adedî ve kıyemî olamak üzere üçe ayrılırlar. Buğday, tuz gibi ölçek veya tartı ile alınıp satılanlar mislî, yumurta ve ka­rpuz gibi tane ile alınıp satılanlar adedî, hayvan gibi her biri diğerinden çe­şitli yönlerden ayrı olan mallar da kıyemîdir. Bu son gruptaki malların her birisinin kendisine ait bir değeri vardır. Bir hayvan, her yönden diğer bir hay­vanın aynı değildir.

 

Bu hadiste, kıyemî malların birbirleri karşılığında satışı söz konusu edil­mektedir. Hadisin metninde kölenin satışı söz konusu edildiği halde, musan­nifin, konu başlığını önceki konulara bağlayarak; "Hayvanın hayvan karşı­lığında peşin olarak satılması" şeklinde isimlendirmesi de buna delildir.

 

Kıyemî mallar, hadiste adı geçen ribevî mallardan değildir. Onun için bu türdeki malların birbirleri ile satılmalarında peşin olmak şartıyla eşitlik şartı aranmaz. Bu konuda âlimler arasında ihtilâf yoktur. Veresiye satılma­larında ise önceki babda geçen ihtilâflar caridir. Bu ihtilâf; mesele ile ilgili hadisler arasındaki taaruzun yanısıra, ribevî malların tayinindeki görüş ay­rılıklarından da kaynaklanmaktadır. Bu konu 1348 ve 1349 numaralı hadis­lerde izah edilmiştir.