NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
ابْنُ
الْعَلَاءِ
عَنْ وَكِيعٍ
عَنْ
سُفْيَانَ
عَنْ
سُهَيْلٍ
نَحْوَهُ قَالَ
فِي
الصَّلَاةِ
فَلْيَكْظِمْ
مَا اسْتَطَاعَ
Süheyl'in (yine İbn Ebi
Said el-Hudrî ve onun babası yoluyla yaptığı) diğer bir rivayete göre
Rasûlullah (s.a.v.) (şöyle) buyurmuştur:
"(Birinizin) namazda
esne(mesi gel)diği vakit gücü yettiği kadar ona engel olmaya çalışsın."
İzah:
Müslim, zühd
Esnemek: Vücuda
gevşeklik verir. Bu ise şeytanın işine yarar. Bu bakımdan esneyen bir kimse
ister istemez, hayırlı işlerden uzak kalır ve başarısızlığa düşer. Bu da netice
itibariyle şeytanın, o kimsenin içine girip kendisine hâkim olmasına denktir
hadisedir.
Namaz içerisindeki
esneme ise kişiye gaflet verip, onu namazın özü olan huşu ve hudû'dan alıkoyar.
Şeytanın namaz kılan bir kimseye yapabileceği en büyük kötülük budur.
Hadis-i şerifi bu
noktadan ele alarak açıklamamız mümkün olduğu gibi zahiri manasına alarak
"esneyen bir kimsenin ağzından içerisine şeytanlar girip, ona zarar
verebilir" şeklinde açıklamamız da mümkündür.
Binaenaleyh esnemesi
gelen bir kimse gücü yettiğince onu önlemeye çalışmalı, mideyi şişirmek,
gaflet meclislerinde bulunmak gibi esnemeye sebep olacak hallerden kaçınmalı ve
eğer bütün gayretine rağmen buna muvaffak olamamışsa elini ağzına koyarak
esneme anında yüzünün alacağı çirkin manzarayı gizleyerek şeytana fırsat
vermemelidir. Hafız Irakî'nin Tirmizi üzerine yazdığı şerhindeki açıklamasına
göre, bu hadisin bazı rivayetlerinde mutlak esnemeden bahsedilirken,
bazılarında namazda esnemeden bahsedilmesi "namazda esneme" payının
"mutlak esnemeyi" de kayıtladığını, binaenaleyh engellenmesi istenen
esnemenin namazdaki esneme olduğunu gösterir. Çünkü şeytan namazda insana her
zamankinden daha fazla zarar vermek ister. Ayrıca namazda esnemenin diğer
zamanlardaki esnemeden daha çirkin olduğunda şüphe yoktur. Bu namaz dışında
esnemenin bir sakıncası olmadığı anlamına gelmez. Çünkü ister namaz içerisinde
olsun, ister namaz haricinde olsun esnemek şeytandandır, (bk. 5028 no-lu
hadis). Öyleyse her iki halde de esnemek mekruhtur. Fakaz namaz içerisindeki o
esnemenin keraheti daha da şiddetlidir. İbn el-Arabî de bu görüştedir.