NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
40-(701) وحدثنا
عمرو بن سواد
وحرملة. قالا:
أخبرنا ابن
وهب. أخبرني
يونس عن ابن
شهاب، عن
عبدالله بن عامر
بن ربيعة.
أخبره؛ أن
أباه أخبره؛
أنه رأى رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يصلي السبحة
بالليل، في
السفر على ظهر
راحلته، حيث
توجهت.
{40}
Bize Amr. b. Sevvâd ile
Harmele rivayet ettiler. Dedilerki: Bize İbni Vehb hater verdi. (Dediki): Bana
Yûnus, İbni Şihâb'dan, o da Abdullah b. Âmir b. Rabîa'dan naklen haber verdi,
ona da babası haber vermiş, ki
Kendisi Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'i seferde geceleyin devesinin üzerinde hayvanın
döndüğü tarafa doğru nafile namaz kılarken görmüş.
İzah:
Bu hadîsi Buhârî
«Taksîru's - Salât» bahsinin bir iki yerinde muhtelif râvîlerden tahrîc
etmişdir.
Râhile: yolculuğa
elverişli dişi deve demekdir. Bâzılarına göre yola ve yük taşımağa elverişli
olan erkek deveye dahî «râhile» denilir. Kelime erkek deve hakkında
kullanıldığı vakit, sonundaki yuvarlak «tâ» mubleğa için getirilmiş olur.
«Hayvanın döndüğü
tarafa doğru...» tâbirinden murâd, kıbleye tesadüf etsin etmesin hayvan nereye
dönerse, o tarafa doğru namaz kılardı demekdir.
Tirmizî: «Umûmiyyetle
ulemâ bununla amel etmişlerdir. Aralarında hiç bir ihtilâf olduğunu bilmiyoruz.
Onlar bir kimsenin devesi üzerinde, hayvanın yüzü kıbleye karşı olsun olmasın,
nafile namaz kılmasında bir beis görmezler.» demişdir. Filhakika seferde, hüküm
budur. Hazarda ise ihtilâf edilmişdir. Hanefîler'den imam Ebû Yûsuf ile
Şâfiîler'den Ebû Saîd-i İstahrî'ye ve Zahirî'lere göre hazarda da hayvan
üzerinde nafile kılmak caizdir. Şâfiî'lerden bâzıları: «Hazarda hayvan üzerinde
nafile namaz kılmak caizdir. Ancak namazın her cüz'ünde kıbleye karşı durmak
lâzımdır.» demişlerdir. Yine Şâfiîlerden başka bir kavle göre binekle giden
kimseye nafile namazı kılmak caiz; yaya giderken caiz değildir.
İmam Ebû Yûsuf la ona
muvafakat edenlerin delili buradaki hadîsdir. Çünkü bu hadîsde sarahaten sefer
zikredilmemiştir. İmam A'zam ile imam Muhâmmed, bunun hazarda caiz olmıyacağına
kaaildirler. Delilleri, bundan sonraki bâb'da gelen İbni Ömer (Radiyallahû anh)
hadîsidir. Çünkü o hadîsde sefer zikredilmişdir. Müslim'in bir rivayetinde de:
«Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Mekke'den, Medîne'ye gelirken
hayvanının üzerinde yüzünün baktığı tarafa doğru namaz kılardı.» denilmişdir.