NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
60 - (708) وحدثنا
قتيبة بن
سعيد. حدثنا
أبو عوانة عن
السدي. قال:
سألت أنسا:
كيف
أنصرف إذا
صليت؟ عن
يميني أو
يساري؟ قال: أما
أنا فأكثر ما
رأيت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
ينصرف عن
يمينه.
{60}
Bize Kuteybetü'bnü Saîd
de rivayet etti. (Dediki); Bize Ebû Avâne, Süddî'den rivayet etti. Demişki:
Enes'e sordum; «Namaz
kıldığım vakit nasıl kalkıp gideyim? sağımdan mı, solumdan mı?» dedim. Enes :
— Ben, Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'i ekseriyetle sağ tarafından kalkıp giderken gördüm.» dedi.
61 - (708) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة
وزهير بن حرب.
قالا: حدثنا
وكيع عن
سفيان، عن
السدي، عن
أنس؛ أن النبي
صلى الله عليه
وسلم كان
ينصرف عن
يمينه.
{61}
Bize Ebû Bekir b. Ebî
Şeybe ile Züheyr b. Harb rivayet ettiler. Dedilerki: Bize, Vekî', Süfyân'dan, o
da Süddî'den, o da Enes'den naklen rivayet ettiki,
Nebi (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem) sağ tarafından kalkıp gidermiş.
İzah:
Bu hadîsleri Buhâri
«Ezan» bahsinde; Ebû Dâvûd, Tirmizî, Nesâî ve
İbni Mâce «Namaz» bahsinde muhtelif râvîlerden tahrîc etmişlerdir.
İbni Mâce 'nin sahîh
bir senedle Amr b. Şuayb 'dan, onun da babasından, onun da dedesinden rivayet
ettiği hadîsde, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in namazdan bazen sağ
tarafından, bazen de sol tarafından kalkarak ayrıldığı bildirilmişdir. Tirmizî:
«Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den her iki vecih sahîh olarak
rivayet edilnıişdir.» diyor. Ve hadîsin hasen olduğunu söyledikten sonra
ulemânın buna göre amel ettiklerini yânî Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)'in dilerse sağından, isterse solundan kalkıp gittiğine kaail olduklarını
söylüyor.
Hz. Ali (Radiyallahû
anh)'in :
«Resûlullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'in, haceti sağında ise
sağından kalkar; solunda ise solundan kalkıp giderdi.» dediği rivayet olunur.
Nevevî, Abdullah b.
Mes'ûd hadîsi ile Enes (Radiyallahû anh) hadîsinin aralarını şöyle bulmuşdur:
«Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bazen sağından bazen solundan kalkıp
giderdi. Her iki râvî kendince daha çok zannettiği şekli rivayet etmişdir. Bu
rivayetler, namazdan çıkarken sağdan veya soldan kalkmanın caiz olduğuna delâlet
ederler. Hiç birini yapmakta kerahet yoktur. İbni Mes'ûd (Radiyallahû anh)'in
sözünden anlaşılan kerahet, sağdan veya soldan kalkmanın asıl olması itibâri
ile değil, sağdan kalkmayı vacip i'tikad edenler hakkındadır. Çünkü böyle bir
i'tikaadda bulunmak hatâdır. Ancak sağ taraftan kalkmak efdaldir. Hadîslerin
umûmu sağ tarafın faziletini sarahaten göstermektedir. Bununla beraber sağ veya
sol taraflardan birinde görülecek bir haceti olan kimsenin, o taraftan çıkıp
gitmesi müstehabdir.