NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF’İN DEVAMI:
12 - (593) وحدثنا
إسحاق بن
إبراهيم
الحنظلي.
أخبرنا جرير
عن منصور، عن
الشعبي، عن
وارد مولى
المغيرة بن
شعبة عن
المغيرة بن
شعبة،
عن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال (إن
الله عز وجل
حرم عليكم
عقوق الأمهات.
ووأد البنات.
ومنعا وهات.
وكره لكم
ثلاثا: قيل
وقال. وكثرة
السؤال.
وإضاعة المال).
{12}
Bize İshâk b. İbrahim
El-Hanzalî de rivayet etti. (Dediki): Bize Cerîr, Mansûr'dan, o da Şa'bî'den, o
da Muğîratü'bnü Şu'be'nin âzâdlısı Verrad'dan, o da Muğîratü'bnü Şu'be'den, o
da Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den naklen haber verdi. Şöyle
buyurmuşlar:
«Şüphesiz ki Allah (Azze
ve Cell)
1- Annelere
itaatsizliği,
2- Kızları diri diri
mezara gömmeyi ve
3- Vermeyip istemeyi
size haram kılmış;
üç şeyi de size kerîh
görmüştür:
1- Kîl-u kaali;
2- Çok suâli;
3- İsraf-ı mâli.»
(593) - وحدثني
القاسم بن
زكرياء. حدثنا
عبيدالله بن موسى
عن شيبان، عن
منصور، بهذا
الإسناد، مثله.
غير أنه قال:
وحرم عليكم
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم. ولم يقل:
إن الله حرم
عليكم.
{…}
Bana Kaasim b. Zekeriyyâ
dahî rivayet etti. (Dediki): Bize Ubeydullah b. Mûsâ, Seyhan'dan, o da
Mansur'dan bu isnadla bu hadîsin mislini rivayet etti. Yalnız o : «Size
ResûluIIah (Sallallahu Aleyhi ve Seilem) haram kıldı.» demiş; «Şüphesiz ki
Allah size haram kıldı.» dememiştir.
13 - (593) حدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة.
حدثنا
إسماعيل بن علية
عن خالد
الحذاء. حدثني
ابن أشوع عن
الشعبي. حدثني
كاتب المغيرة
بن شعبة. قال:
كتب معاوية
إلى المغيرة:
اكتب إلي بشيء
سمعته من رسول
الله صلى الله
عليه وسلم.
فكتب إليه:
أني
سمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقول (إن الله
كره لكم
ثلاثا: قيل
وقال، وإضاعة
المال، وكثرة
السؤال).
{13}
Bize Ebû Bekir b. Ebî
Şeybe rivayet etti. (Dediki): Bize İsmail b. Uleyye, Hâlid El-Hazzâ'dan rivayet
etti. (Demişki): Bana İbni Eşva', Şa'bî'den rivayet etti. (Demişki): Bana
Muğîratü'bnü Şu'be'nin kâtibi rivayet etti. (Dediki):
Muâviye Muğîra'ya: Bana
ResûluIIah (Sallallahu Aleyhi ve Seilem)'den işittiğin bir şey yaz! diye mektup
yazmış. O da ona:
«Ben ResûluIIah
(Sallallahu Aleyhi ve Seilem)'i : Şüphesiz ki Allah sîzin için üç şeyi kerih
görmüştür :
1- Kîl-u kaali;
2- Israf-ı malî;
3- Ve çok suali !»
buyururken işittim.» diye yazdı.
14 - (593) حدثنا
ابن أبي عمر.
حدثنا مروان
بن معاوية
الفزاري عن
محمد بن سوقة.
أخبرنا محمد
بن عبيدالله
الثقفي عن
وارد. قال: كتب
المغيرة إلى
معاوية: سلام
عليك. أما بعد.
فإني
سمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقول (إن الله
حرم ثلاثا.
ونهى عن ثلاث:
حرم عقوق الوالد.
ووأد البنات.
ولا
وهات. ونهى
عن ثلاث: قيل
وقال. وكثرة
السؤال.
وإضاعة المال).
{14}
Bize İbnü Ebî Ömer
rivayet etti. (Dediki): Bize Mervân b. Muâviye El-Fezârî, Muhammed b. Sûka'dan
rivayet etti. (Demiş ki) : Bize Muhammed b. Ubeydullâh Es-Sekafî, Verrâd'dan naklen
haber verdi. Verrâd şöyle demiş:
Muğira Muâviye'ye
(şöyle) yazdı: Selâm sana! Bundan sonra (malûmun olsunki): Ben Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Seilem)'i şöyle buyururken işittim:
«Şüphesiz ki Allah üç
şeyi haram kılmış; üç şeyden de nehyetmiştir :
1- Babaya karşı gelmeyi;
2- Kızları diri diri mezara gömmeyi;
3- Olmaz! Ver'i, haram kılmış; üç şeyden de nehî
buyurmuştur:
1- Kîl-ü kaalden;
2- Çok suâlden;
3- Ve israf-ı maIden!»
İzah:
Bu hadîsi Buhâri
«İstikraz» ve «Zekât» bahislerinde tahrîc etmiştir.
Hadîs-i şerîfde
Allah'ın haram kıldığı üç şeyle mekruh kıldığı üç şey beyân edilmiştir.
Mekruhları bundan önceki rivayette gördük. Haram kılınan üç şeyin başında
anneye itaatsizlik gelmektedir.
Ukûk: Katı' yâni kesmek
demektir. Annesine âsî olan insan onun hukukuna riâyet etmeyip, kendisi ile
alâkasını kestiği için ona bu masdardan alınarak «âk» denilmiştir.
Anneye itaatsizlik
bütün ulemânın ittifakı ile haram ve büyük günahlardandır. Bu hususta birçok
sahîh hadîsler vardır. Babanın hükmü de öyle olmakla beraber burada yalnız
annelerin zikredilmesi onların hürmeti babalarınkinden daha kuvvetli
olduğundandır. Bir de kadınlar daha zayıf oldukları için çocukları onlara daha
çok itaatsizlik ederler. Halbuki terbiye, nezaket ve iyilik hususunda annenin
hakkı babadan ileridir. Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
«Kime daha ziyade
iyilik edeyim?» diye soran bir zata üç defa :
«Annene!» cevabını
vermiş; dördüncüde: «Sonra babana!» buyurmuştur.
Ved: Kız çocuğunu diri diriye
mezara gömmektir. Cahiliyyet devrinde Araplar kimi fakirlik sebebi ile kimi bir
onur meselesi yaparak yeni doğan kız çocuklarını diri diri toprağa gömerler:
«Kabir damaddır, hem de ne güzel dâmâd!..» derlermiş. îslâmiyet bu vahşiyane
hareketi şiddetle yasak etmiş; en büyük günahlardan saymıştır. Zîrâ haksız yere
insan öldürmektir. Bunda kat-i rahim denilen akrabaya riayetsizlik de vardır.
Olmaz! Ver! kelimeleri
ayrı ayrı iki cümledir. Olmazdan murâd: Borcunu vermemektir. Verden maksat da
hakkı olmayan şeyi istemektir. İmam Ahmed'e: «Bu hadîsteki olmaz! Ver'in mânâsı
nedir?» diye sorulmuş da: «Elindeki malını vermeyip tesadduk etmemen; elini
uzatıp âlemden almandır.» cevabını vermiştir.
Hasılı verilmesi
gerektiğinde bir şeyi vermemek ve hakkı yokken bir şeyi istemek de İslâmiyetin
haram kıldığı şeylerdendir. Yazışmalarda ise Hz. Muğîra'nın yaptığı gibi söze
selâmdan başlamak müstehaptır.