NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
115 - (1883) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة
وإسحاق بن
إبراهيم
وزهير بن حرب
(واللفظ لأبي
بكر وإسحاق)
(قال إسحاق:
أخبرنا. وقال
الآخران:
حدثنا المقرئ
عبدالله بن
يزيد) عن سعيد
بن أبي أيوب. حدثني
شرحبيل بن
شريك
المعافري عن
أبي عبدالرحمن
الحبلي. قال:
سمعت أبا أيوب
يقول:
قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم (غدوة في
سبيل الله أو
روحة، خير مما
طلعت عليه
الشمس وغربت).
{115}
Bize Ebû Bekir b. Ebi
Şeybe ile İshâk b. İbrahim ve Züheyr b. Harb da rivayet ettiler. Lâfız Ebû
Bekir'le İshâk'ın'dır, (İshak: Bize haber verdi tâbirini kullandı. Ötekileri:
Bize EI-Mukri' Abdullah b. Yezîd rivayet etti; dediler.) O Saîd b. Ebî
Eyyûb'dan naklen rivayet etmiş: (Demişki): Bana Şurahbîl b. Şerîk El-Maâfirî,
Ebû Abdirrahmân El-Hubulî'den rivayet etti. Şöyle demiş: Ben Ebû Eyyûb'u şöyle
derken işittim; Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
«Allah yolunda bir sabah
veya akşam yürüyüşü, üzerine güneş doğmuş batmış her şeyden daha
hayırlıdır.» buyurdular.
(1883) - حدثني
محمد بن
عبدالله بن
قهزاذ. حدثنا
علي بن الحسن
عن عبدالله بن
المبارك.
أخبرنا سعيد
بن أبي أيوب
وحيوة بن
شريح. قال كل
واحد منهما:
حدثني شرحبيل
بن شريك عن
أبي عبدالرحمن
الحبلي؛ أنه
سمع أبا أيوب
الأنصاري
يقول: قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم، يمثله
سواء.
{…}
Bana Muhammed b.
Abdillâh b. Kuhzâz rivâyet etti. (Dediki): Bize Aliy b. Hasan, Abdullah b.
Mübârek'den rivayet etti. (Demişki): Bize Saîd b. Ebî Eyyûb ile Hayve b. Şureyh
haber verdiler. Bunlardan her biri Dediki: Bana Şurahbîl b. Şerîk, Ebû
Abdirrahmân El-Hubuli'den naklen rivayet ettiki, kendisi Ebû Eyyûb
EI-Ensârî'yi: Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buyurdu...» derken işitmiş.
Hadîs yukarıkinin tamamîyle mislidir.
İzah:
Bu rivayetleri Buharî
«Cihâd» bahsinde tahric ettiği gibi bâzılarını Nesâî ve îbni Mace de tahrîc
etmişlerdir. Tirmizî bu mânâda Hz. îbni Abbâs'dan rivayet olunan bir hadîsi
nakletmiş ve:
«Bu hadis hasen
garîbtir.» demiştir.
Gadve: Gündüzün
evvelinden zeval vaktine kadar, ravha da zevalden geceye kadar yürüyüş
demektir. Bu isim verilmek için yürüyüşün mutlaka yürüyenin köyünden veya
kasabasından başlaması şart değildir. Gaza yolunda bulunan kimsenin akşamda
sabah'da yaptığı her yürüyüş ve gezinti gadve ve ravhadır.
Hadîsin mânâsı şudur:
Allah yolunda yapılan sabah ve akşam yürüyüşlerinin fazilet ve sevabı bütün
dünya nimetlerinden daha hayırlıdır. Yâni bütün dünya nimetleri bir kişinin
olsa Allah yolunda yapılan bir tek sabah veya akşam yürüyüşüne denk olamaz.
Çünkü dünya nimetleri geçici âhiret nimetleri ise ebedîdir.
Kaadî İyâd şöyle
demiştir: «Bu hadîs ile o mânâda âhiret işlerini ve sevabını dünya işleri ile
temsil eden diğer hadîsler için şöyle denilmiştir: Bir insan bütün dünya
varlıklarına sahib olsa da onları âhiret umuruna sarf etse yine âhiret
işlerinin sevabı dünya varlıklarından hayırlıdır. Yoksa bu hadîs mutlak surette
fânîyi bakîye kıyas değildir.»
El-Mühelleb'e göre
hadîsden murâd: «Cennette bir sabah yürüyüşü kadar az bir zamanın sevabı bütün
dünya zamanlarından daha hayırlıdır.» demektir. Yânı âhîretin kısa zamanı
dünyanın uzun zamanından daha hayırlıdır. Hâsılı maksad, cihâdın büyüklüğünü
anlatarak ona teşvîkde bulunmaktır. Binaenaleyh bir insan dünyalara mâlik olan
zengine değil, Allah yolunda sabah veya akşam yürüyüş yapan gaziye
imrenmelidir.