|
CENAZE NAMAZI |
4. CENAZE NAMAZINA
SONRADAN YETİŞEN KİŞİNİN DURUMU
Cenaze namazına sonradan
yetişen kişi -imam Fatiha okunacak tekbirden başka bir tekbirde olsa bile-
tekbir getirir ve Fatiha okur. Bu kişi Fatiha'ya başlamadan önce imam diğer
tekbiri getirirse o da imamla birlikte tekbir getirir, Fatiha okuma yükümlülüğü
düşer. O Fatiha okurken imam diğer tekbire geçerse daha güçlü görüşe göre
Fatiha okumayı bırakıp imama tabi olur.
İmam selam verince
namaza sonradan katılan kişi yetişemediği tekbirleri zikirleri ile birlikte
telafi eder. [Zayıf] bir görüşe göre zikirleri okuması şart değildir.
1. Cenaze namazına
sonradan yetişen kişi tekbir alarak Fatiha suresini okur.
Bu sırada imam Nebi
(s.a.v.)'e salavat okunan veya ölü için dua edilen tekbiri almış olsa bile
hüküm böyledir. Çünkü sonradan gelen kişinin yetiştiği bölüm namazın baş tarafı
olarak kabul edilir, bu yüzden kişi de namazın baş tarafının tertibine riayet
eder.
2. Cenaze namazına
sonradan yetişen kişi Fatiha suresini okuV maya başlamadan önce imam başka bir
tekbir alsa - örneğin kişi namaza başlamak için tekbir aldığında imam da diğer
tekbiri almış olsa- imamla birlikte tekbir alır, Fatiha suresini okuma farzı
düşer. Bu, [diğer namazlarda] namaza sonradan yetişen kişinin başlamak için
tekbir aldıktan sonra imamın rüku'ya gitmesine benzer ki bu durumda kişi imamla
birlikte rüku yapar, imam Fatiha suresini okuma farzını onun adına yüklenmiş
olur.
3. Cenaze namazına
sonradan yetişen kişi Fatiha suresini okumakta iken imam diğer tekbiri alsa
[imama uyan kişi ne yapmalıdır? Bu konuda mezhep içinde iki görüş vardır]
[Birinci görüş]
Daha doğru olan görüşe
göre Fatiha suresini okumayı bırakıp tekbir konusunda imama uyar. İmam, Fatiha
suresinin geri kalan kısmını okuma sorumluluğunu onun adına yüklenmiş olur. Bu,
[diğer namazlarda] namaza sonradan gelen kişi Fatiha suresini okurken imamın
rüku'ya gitmesine benzer. (kıyas)
Bu, daha önce geçen
"Fatiha suresinin ilk tekbirden sonra okunması zorunlu değildir"
görüşü ile çelişmez. Çünkü en kamil hareket Fatiha suresini ilk tekbirden sonra
okumak olduğundan, sonradan yetişen kişi adına imamın okuyuşu yeterli olur.
Cenaze namazına sonradan
yetişen kişi tekbir aldıktan sonra imam selam verse, sonradan gelen kişinin
Fatiha suresini okuma yükümlülüğü düşmez. Daha önce mesbuk konusunda şu
geçmişti:
Namaza sonradan yetişen
kişi;
[a] - [Fatiha suresini
okumak yerine] namaza başlama duası ve eCızü çekmekle meşgulolarak imamdan geri
kalsa ve [Fatiha'yı tamamlayamadan] imam rükua gitse başlama duası ve eCızü
miktarınca Fatiha suresinden okumaya devam eder.
[b] - Şayet başlama
duası ve eCızü okumakla meşgul olmamışsa imama uyar.
Nevevi ve Rafil burada bundan
bahsetmemişlerdir. EI-Kifaye'de şöyle denmiştir:
Bu hükmün -daha doğru
görüşe- eCızü okumanın mendup olması ve -zayıf görüşe göre- başlama duası
okumanın mendup olması meselesine binaen cenaze namazında da aynen geçerli
olduğunda şüphe yoktur.
FOranı de bu görüşü açık
olarak ifade etmiştir.
4. İmam selam verdiğinde
namaza sonradan yetişen kişi kaçırdığı tekbirleri [nasıl telafi eder? Bu konuda
iki görüş bulunmaktadır]
[Birinci görüş]
Bu kişi tekbirleri
zikirleri ile birlikte telafi eder.
-Diğer namazların
kaçırdığı rekatlarında Fatiha okuma ve diğer zikirleri yapmada olduğu gibi-
farz olanlarını yapması farz, mendup olanlarını yapması ise menduptur.
[İkinci görüş]
[Şafii'ye ait zayıf] bir
görüşe göre ise zikirleri okumak şart değildir, [Fatiha'yı okuduktan sonra]
diğer tekbirleri peşpeşe alır. Çünkü imam selam verdikten sonra cenaze
kaldırılacağından, durum namazı uzatmaya elverişli değildir.
Muhibbu't-Taberı şöyle
demiştir: Buradaki görüş ayrılığı [namazdan sonra] cenazenin kaldırılması
durumuna özgüdür. Şayet herhangi bir sebeple cenaze yerinde kalacaksa veya
gıyabi cenaze namazı kılınıyorsa görüş ayrılığını gerektiren bir durum söz
konusu değildir. Bu durumda tekbirlerin zikirleriyle birlikte yapılacağı
konusunda tek bir görüş söz konusudur.
Ezrai de şöyle demiştir:
Bu, Taberl'nin kendi fıkhı çıkarımı olsa gerektir. Çünkü alimlerin genel
ifadeleri cenazenin hemen kaldırılması ile kaldırılmaması arasında fark
olmadığı izlenimini uyandırmaktadır.
Bu [Ezral'nin] görüş[ü]
daha güçlüdür.
Birinci görüşe göre,
namaza sonradan yetişenlerin namazını tamamlamaları için cenazeyi bir süre
bekletmek sünnettir. Şayet sonradan gelenler namazını bitirmeden cenaze
kaldırılırsa -cenaze ile namaz kılanlar arasında mesafe uzak bile olsa- bunun
bir zararı olmaz. Çünkü ilk olarak yapılmasına göz yumulmayan bir şey sonradan
meydana geldiğinde devamına göz yumulabilir. Örneğin imam yatakta iken namaza
başlama tekbiri alsa bir kişi de imamı taşıyarak yürüse - hareket halindeki
gemide imamın arkasında namaz kılmanın caiz olması gibi- bu da caiz olur.
Bir kimse, taşınmakta
olan bir cenaze için namaza başlasa ve namaz kılan ile cenaze arasında üç yüz
veya daha az zira'lık [arşınlık] mesafe bulunsa, kişi cenaze ile -imama uyan
kişinin imamla birlikte olduğu gibi- aynı hizada bulunsa, bundan sonra
aralarındaki mesafe daha da açılsa bile namaz caiz olur.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN