|
SÜNNET OLAN GUSÜL ABDESTLERİ |
B. DİĞER SÜNNET GUSÜLLER
A. DİĞER SÜNNET OLAN
GUSÜLLER HANGİLERİDİR?
B. SÜNNET HÜKMÜNDEKİ
GUSÜLLER ARASINDA SIRALAMA
A. DİĞER SÜNNET OLAN
GUSÜLLER HANGİLERİDİR?
Bayram [namazı], güneş -
ay tutulması [namazı], yağmur duası, ölü yıkayan kişinin gusletmesi, deli ve
baygın kişilerin ayılınca gusletmesi, kafirin Müslüman olunca gusletmesi ve hac
gusülleri de sünnet olan gusüllerdendir.
Sünnet olan diğer
gusüller şunlardır:
1) Küçük veya büyük
kişinin bayram için gusletmesi,
2) Güneş ve ay tutulması
[namazı] için gusletmek,
3) Yağmur duası için
gusletmek. Çünkü Cuma namazında olduğu gibi insanlar bunun için de bir araya
gelmektedir.
Bu gusüllerin ne zaman
yapılacağı kendine özgü bölümde gelecektir.
4) Ölü yıkayan kimsenin
gusletmesi de sünnettir. Ölü Müslüman olsun yahut olmasın fark etmez, yıkayan
temiz olsun olmasın -mesela hayızlı olsun- fark etmez.
[*] - Çünkü Nebi {s.a.v.}
şöyle buyurmuştur: Ölü yıkayan kişi gusletsin, ölü taşıyan kişi abdest alsın.
(Tirmizi, Cenaiz, 993)
Bu hadisi Tirmizı
rivayet etmiş ve hasen olduğunu söylemiştir.
Bunun farz olmamasının
sebebi Nebi (s.a.v.)'in şu sözüdür: Sizden biri ölü yıkadığında kendisinin
gusletmesi gerekmez. (Müstedrek, Cenaiz, I, 386. Bu hadisi Hakim rivayet etmiş
ve Buharl'nin şartına göre sahih olduğunu söylemiştir)
Abdest de gusle kıyas
edilmiştir. (Kıyas)
"Ölü taşıyan"
ifadesi "ölü taşımak isteyen kimse abdestli olarak taşımak için abdest
alsın" anlamına gelir.
[Zayıf] bir görüşe göre,
ölüden bilinmeyen bir şeyin çıkması ihtimaline binaen ölü taşıyan kişi abdest
alır. Ölüye dokunmaktan dolayı abdest almak da sünnettir.
5) Deli ve baygın
kimselerin ayıldıktan sonra gusletmesi: Deli ve baygın kimseler ayıldıklarında
kendilerinden meni gelmediğini kesin olarak biliyorlarsa gusletmeleri
sünnettir. Bayılan kişinin ayılınca gusletmesinin sünnet olduğu konusunda
Buhari ve Müslim' de rivayet vardır. Delilik de onunla aynı durumda hatta ondan
da ötededir. Çünkü Şafii'nin dediği gibi "Deli olup da kendisinden meni
gelmeyen çok az kişi vardır".
[Soru]
Bu kişilerin [ayıldıktan
sonra] abdest almaları farz olduğu halde gusletmeleri niçin farz değildir?
[Cevap]
Orada yellenmenin
olduğuna dair bir alamet yoktur. Meni ise öyle olmayıp gözle görülen bir
yapıdadır. Meninin geldiği kesin olarak bilinirse gusül farz olur.
6) Kafir iken Müslüman
olan şahsın gusletmesi: Kafir iken Müslüman olan şahsın, İslam'ı yüceltmiş olmak
için gusletmesi sünnettir.
[*] - Nebi (s.a.v.);
Kays b. Asım ve Sümame b. Usal'a Müslüman olduklarında gusletmelerini emretti.
(İbn Hibban, Taharet, 1238; İbn Huzeyme, 253. - İbn Hibban, Taharet, 1240; İbn
Huzeyme, 255)
Bu guslün farz
olmamasının sebebi, Nebi (s.a.v.)'in Müslüman olanların tümüne gusletmeyi
emretmemesidir.
Bu hüküm, kişi kMir iken
guslü gerektiren bir durumda olmadığında söz konusu olur. Şayet guslü
gerektiren bir durum söz konusu olmuşsa, daha güçlü görüşe göre Müslüman olunca
gusletmesi farz olur. [Zayıf] bir görüşe göre ise gusletme yükümlülüğü Müslüman
olunca sakıt olur. Daha güçlü görüşe göre kMir iken yapılan gusül dikkate
alınmaz.
7) Hacda yapılan
gusüller: İleride kendi bölümünde geleceği üzere hacda yapılan gusüller de
sünnettir.
Nevevi'nin "sünnet
olan gusüllerdendir" sözü başka sünnet gusüllerin bulunduğunu da ifade
etmektedir. Bunların bir kısmı şugusüllerdir:
> Hacamat yapmaktan
[kan aldırmaktan] dolayı gusül,
> Hamamdan çıkmak
isteyince yapılan gusül,
> İtikM için
gusletmek,
> Ramazanın her
gecesinde gusletmek: Ezrai bunu "cemaate gelen kişiler" ile
kayıtlamıştır.
> Harem bölgesine
girmek için gusül,
> Kasıkları tıraş
etme sebebiyle gusül,
> çocuğun yaş
sebebiyle buluğ çağına girmesinden dolayı gusül,
> Medine şehrine
girme sebebiyle gusül,
> Vadl'den sel akması
sebebiyle gusül,
> Bedenin kokusu
değişince [kötü kokmaya başlayınca] gusül,
> Hayır amaçlı
yapılan her türlü toplantı öncesinde gusül. Hocamız Zekeriya el-Ensarı buna
örnek olarak güneş tutulması namazını vermiştir.
Beş vakit namaz için
gusletmek ise sünnet değildir. Hocamız Zekeriya el-Ensari bunda meşakkat olduğu
için bunun sünnet olmadığı fetvasını vermiştir.
B. SÜNNET HÜKMÜNDEKİ
GUSÜLLER ARASINDA SIRALAMA
Bu gusüller içinde en
güçlüsü ölü yıkayan kişinin gusletmesi, sonra Cuma guslüdür. Şafii'nin eski
görüşüne göre ise bunun aksi geçerlidir.
Ben [Nevevi] derim ki:
Bu meselede Şafii'nin eski görÜşü daha güçlü olup, alimlerin çoğunluğu da onu
tercih etmiştir. O görüşle ilgili hadisler hem sahih hem de çoktur. Şafii'nin
yeni görüşü ile ilgili ise hiçbir sahih hadis yoktur. Allah daha iyi bilir.
Sünnet olan gusüller
içinde en güçlüsü [konusunda İmam Şafii {r.a.)'ye ait iki görüş bulunmaktadır]
[Birinci görüş]
İmam Şafii {r.a.)'nin
yeni görüşüne göre sünnet gusüller içinde en güçlüsü ölü yıkayan kişinin
gusletmesidir. Çünkü bunun farz olup olmadığında ihtilaf vardır. Daha sonra
fazilet bakımından Cuma namazı için gusletmek gelir. Çünkü bu guslün farz olup
olmadığında da ihtilaf vardır.
[İkinci görüş]
İmam Şafil (r.a.)'nin
eski görüşüne göre birinci görüşün aksi geçerlidir. Yani sünnet gusüllerin en
önemlisi Cuma guslü sonra ölü yıkayan kişinin gusletmesidir.
Nevevi bu konuda şu
değerlendirmeyi yapmıştır: Ben [Nevevi] derim ki: Bu meselede Şafii'nin eski
görüşü daha güçlü olup, alimlerin çoğunluğu da onu tercih etmiştir. O görüşle
ilgili hadisler hem sahih hem de çoktur. Şafii'nin yeni görüşü ile ilgili ise
hiçbir sahih hadis yoktur. Allah daha iyi bilir.
Nevevi er-Ravda'da yeni
görüşü tasvip etmiş ve tek görüş olarak aktarmıştır. Alimlerin çoğu da bu
görüşü tercih etmiştir. Cuma günü gusletmekle ilgili hadisler hem sahih hem de
çoktur. Bu meselede İmam Şafil (r.a.)'nin yeni görüşü ile ilgili olarak sahih
bir hadis bulunmamaktadır.
Nevevi'nin bu iddiasına
yönelik itirazlar söz konusu olmuş ve Tirmizı, İbn Hibban ve İbnü's-Seken'in şu
hadisi sahih gördükleri rivayet edilmiştir: Ölü yıkayan kişi gusletsin. (ibn
Hibbim, Taharet, 1161)
Maverdı şöyle demiştir:
Bazı hadisçiler bu hadisin sahih olduğunu, yüz yirmi farklı tari kten ortaya
koymuşlardır.
Ancak Buhari "bunun
Ebu Hureyre'nin sözü olması daha doğrudur" demiştir.
Rafil'nin şu sözü ne
kadar güzeldir: "Çünkü Cuma ile ilgili haberler daha sahih ve
sabittir".
Bu guslün diğerlerinden
daha güçlü olmasının etkisi -teyemmüm bahsinde geçtiği üzere- kişi suyunun ona
en layık kişiye verilmesini vasiyet ettiğinde suyun kime verileceğini
belirlerken görülür.
Not: Zerkeşi şöyle demiştir: Bazıları şöyle
demiştir: "Kişi sünnet olan gusülleri yaparken bu gusüllerin
sebeplerine(Cuma'ya, bayrama, güneş ve ay tutulması namazına vb.) niyet eder.
Ancak deli ve baygın kişiler ayıldıklarında guslederken cünüplükten çıkmak için
gusletmeye niyet ederler." Bu görüşü el-Furu' yazarı zikretmiştir.
Bu, kişi buluğa erdikten
sonra bayıldığında veya delirdiğinde söz konusudur. Çünkü İmam Şafii (r.a.)
"delirip de kendisinden meni gelmeyen çok az kişi vardır" demiştir.
Ancak buluğa ermeden önce çocuk bayılsa veya delirse, buluğdan önce ayılsa bu
durumda guslederken -diğer sünnet gusüllerde olduğu gibi- sebebe [yani bayılma
ve delirmeden dolayı gusletmeye] niyet eder.
BİR SONRAKİ SAYFA İÇİN
AŞAĞIDAKİ LİNK’E TIKLAYIN
A. CUMA NAMAZINA
ERKENDEN GİTMEK