NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
جَعْفَرُ
بْنُ
مُسَافِرٍ
وَمُحَمَّدُ
بْنُ
سُلَيْمَانَ
الْأَنْبَارِيُّ
قَالَا
أَخْبَرَنَا
ابْنُ أَبِي
فُدَيْكٍ
عَنْ عَبْدِ
الْمَلِكِ
بْنِ زَيْدٍ
نَسَبَهُ
جَعْفَرٌ
إِلَى
سَعِيدِ بْنِ
زَيْدِ بْنِ
عَمْرِو بْنِ
نُفَيْلٍ
عَنْ مُحَمَّدِ
بْنِ أَبِي
بَكْرٍ عَنْ
عَمْرَةَ عَنْ
عَائِشَةَ
رَضِيَ
اللَّهُ
عَنْهَا قَالَتْ
قَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
أَقِيلُوا
ذَوِي الْهَيْئَاتِ
عَثَرَاتِهِمْ
إِلَّا
الْحُدُودَ
Aişe radıyallahu
anha'dan; rivayet edildiğine göre, Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
"İyi haslet
sahiplerinin haddi gerektirenler dışındaki hatalarını bağışlayın"
İzah:
Ahmed b. Hanbel, VI,
181.
Münzirî, isnaddaki Abdülmelik
b. Zeyd'den dolayı nacuse zayıf demiştir. Siracüddin el-Kazvînî de bu hadisi
tenkid etmiş hatta mevzu olduğunu söylemiştir. Hafız İbn Ha-cer ise Kazvînî'nin
iddiasını reddetmiştir. İbn Hacer bu hadisin başka bir isnadla daha rivayet
edildiğini, gerçi o isnadda da zayıf bir ravinin bulunduğunu ama iki rivayetin
birbirlerini takviye ettiklerini söyler.
Hadis-i şeriften,
hadlerin dışındaki suçların affedilmelerinin caiz olduğu anlaşılmaktadır.
Hattabî bu hadisin tazîri gerektiren suçlarda imamın ceza verip vermemekte
muhayyer olduğuna delil olduğunu söyler.
Hadisten anlaşılan
ikinci bir hüküm de, tazîri gerektiren suçta cezanın suçu işleyenin şahsiyetine
göre değişebileceğidir. Çünkü İslâm hukukunda cezanın asıl hedefi, suçun bir
daha işlenmesini önlemektir. Şahsiyetli birisi hata ederek bir suç işlerse çok
hafif bir ceza onun aynı suçu bir daha işlemesine mani olur. Şahsiyetsiz,
kaşarlanmış birisinin aynı suçu bir daha işlemekten korkar hale gelmesi ise
daha ağır bir cezayı gerektirebilir. Bu hal hiç de adalete aykırı bir hal
değildir. Bu gerçeğin farkına varıldığı anlaşılan çağdaş hukuk sistemlerinde de
sabıkanın olmayışı, sanığın iyi hali cezayı hafifletici sebeplerden kabul
edilmiştir.
Hadler Allah hakkı
olarak meşru kılındığı için haddi gerektiren suçlarda haysiyet ve itibar
sahibi birisi ile haysiyetsiz, sabıkalı birisi arasında hiçbir fark yoktur. Bu
türden bir suçu işleyen birisi kim olursa olsun şarî-in koyduğu ceza noksansız
uygulanır.