S-Cemaâtle namaz ne demektir ?

C-Müslümanların belirli vakitlerde bir araya gelerek ve içlerinden birini imam tayin ederek, birlikte namaz kılmalarına cemaâtle namaz kılma denir.

S-Cemaâtle namaz kılmanın hükmü nedir ?

C-Cemaâtle namaz kılmak, vâcib derecesinde çok kuvvetli sünnet-i müekked'dir. Ezan ve cemaât, İslâm'ın varlığının ve yaşantısının en açık alâmetidir. Erkeklerin geçerli özürü olmaksızın cemaâti terk etmeleri harama yakın tahrîmen mekruh'tur. Terâvih namazının cemaatle kılınması sünnet-i kifâye'dir. Beş vakit namazın cemaatle kılınması sünneti aynîdir. Geçerli özrü olmadığı halde, cemaâti terk edip münferiden (tek başına) kılanlar sorumluluktan kurtulamazlar. Cemaâtle kılınan bir vakit namaz, tek başına kılınan namazdan 27 derece daha üstündür. Camilere namaz kılma amacı ile giden müslümanların her adımına bir hasene (on sevap) yazılır ve bir günahları silinir. Namazdan önce ve namazdan sonra camide oturdukları sürece amel defterlerine sevap yazılır.

S- Cami ve mescidlere gidemeyenler, kendi aralarında cemaat yapabilirler mi?

C- Yeryüzü Ümmet-i Muhammed'e mescid kılınmıştır. Evlerde, iş yerlerinde, kırsal alanlarda ve her türlü temiz mekânlarda bir araya gelen müslümanlar aralarından birini imam tayin ederek namazlarını cemaâtle kılarlar.

S- Kimler imam olabilirler?

C- İmâmetin, yâni imam olabilmenin altı şartı vardır;

1. Müslüman olmaktır. İslâm dışı bâtıl inançları ve sapık ideolojileri benimseyenler imam olamazlar.

2. Erkek olmaktır. Kadınlar imam olamazlar.

3. Akıllı olmaktır. Deli, bunak ve akli dengesi bozuk olanlar imam olamazlar. Kendi aralarında cemaât yapabilirler.

4. Bülûğa ermektir. Bülûğa ermeyen çocuklar bülûğa erenlere imam olamazlar. Kendi aralarında cemaât yapabilirler.

5. Kur'an'dan birkaç âyeti ezberden okuyabilmek. Anlamı değişmeyecek şekilde doğru ve düzgünce birkaç âyeti, meselâ; Fatiha ve İhlâs sûrelerini bilenler ve ezberden okuyabilenler başkalarına imam olabilirler.

6. Özürlü olmamaktır. Sürekli akıntısı olanlar, idrarı damlayanlar veya kanaması olanlar, özürlü olmayanlara imam olamazlar. Ayrıca üstü başı temiz olmayanlarla, bazı harfleri düzgünce okuyamayan aşırı derecede kekeme ve peltek olanlar da imam olamazlar. İşte bu özellikleri taşıyan her kişi imam olabilir. Ancak içlerinden daha âlim olanları, Kur'an'ı daha düzgün okuyanları ve daha takvâ olanları tercih etmelidirler.

S- Cemaâtle namaz kılınırken, saflar nasıl düzenlenir?

C- Eğer cemaât olarak yalnız bir erkek olursa, topukları imamın topuğunun gerisinde olma koşulu ile imamın sağında durur. Eğer cemaât olarak iki erkek olursa, biri imamın tam arkasında ve diğeri de onun sağında durur. Eğer cemaât üç ve daha fazla sayıda erkek ve kadınlardan oluşursa önce erkekler imamın arkasında ve imamı ortalayarak saf tutarlar. Kadınlar da erkeklerin arkasında ayrı bir saf oluştururlar. Kadınlardan biri erkeklerin arasına karışırsa, o kadının sağındaki, solundaki ve arkasındaki üç erkeğin namazı bozulur. Kadının namazı bozulmaz. Ancak başkalarının namazının bozulmasına sebep olduğu için günaha girmiş olur.

S- Bir erkek yalnızca eşi ile cemaât yapabilir mi?

C- Yalnızca eşi ile cemaât yapabildiği gibi, yalnızca annesi, kızı, kız kardeşi ve gelini gibi mahremleri ile de yapabilir.

S- Bir erkek mahremi olmayan kadınlara evlerde imam olabilir mi?

C- Bir erkeğin mahremi olmayan kadınlara bir evde imam olabilmesi için, yanında başka bir erkeğin de bulunması, ya da eşinin veya annesi, kızı ve halası gibi bir mahreminin bulunması gereklidir.

S- Cemaâtle namazda dikkat edilmesi gereken konular nelerdir?

C- Önce imamın abdestli olması, elbiselerinin necâsetten temiz olması ve cemaâtin önünde durması şarttır.

Cemaâtte kadınlar da varsa "Bana uyanlara imam oldum." diye mutlaka niyet etmesi, tekbirleri cemaâtin işiteceği derecede sesli olması ve Kur'an'ı tegannîsiz okuması lâzımdır.

Sabah namazının iki rekâtında ve akşam ile yatsının ilk iki rekâtında Fatiha ile zamm-ı sûreleri cemaâtin işiteceği miktarı sesli okuması vâciptir.

Ayrıca cuma namazı ile iki bayram namazında, terâvih namazında ve Ramazan'da, vitir namazında da sesli okuması vâciptir.

Öğle ve ikindi namazlarında, akşamın üçüncü rekâtı ile yatsının üçüncü ve dördüncü rekâtlarında kendi işiteceği kadar gizli okuması vâciptir.

Bir imam yanılarak gizli okunması gereken yerde sesli ve sesli okunması gereken yerde gizli okursa, namazın sonunda sehiv secdesi yapması vâcip olur.

İmama uyan cemaât, ayakta yalnız Sübhâneke'yi okurlar. İmam sesli okuyorsa okunan Kur'an'ı dinlerler. Eğer gizli okuyorsa dinler gibi sükût ederler.

İmam sesli okurken Fatiha'nın sonunda, "Veleddâllîn" deyince, hem imam'ın ve hem de cemaatin gizlice "Âmîn" demeleri sünnet'tir.

İmam rükû'dan doğrulurken, "Semi'allâhü limen hamideh" deyince, cemaât'in "Rabbenâ lekel hamd" demesi sünnettir.

İmama uyanlar, Fatiha ve zamm-ı sûre'nin dışında bütün tekbirleri getirirler, rükû ve secde tesbihâtı ile Ettehıyyâtü, Sâlli, Bârik alâ ve duâlarını okurlar.

Selâmdan sonra cemaâtten her biri, "Allâhümme entesselâm ve minkesselâm"duâsını okurlar. Cemaâtten yalnızca bir kişinin (müezzinin) okuması yeterli değildir.

S-Namaz'ın sonunda Âyet-el Kürsî'yi okumak ve Sübhânallah, Elhamdülillâh, Allahü Ekber gibi tesbihâtı imam veya müezzin ile birlikte yapmak sünnet midir?

C-Yalnızca farz namazlarını ve Ramazan'da, terâvih namazı ile vitir namazını, cemaât ile kılmak en fazîletli sünnet-i müekked'tir.

Gerek sünnetleri ve gerek namazın sonundaki tesbîhâtı, imam veya müezzin ile birlikte yapmak sünnet değildir.