4. Iktidanın Sahih Olmasının Şartları
İmama
uyan kişi tekbirle birlikte imama uymaya veya cemaatle namaz kılmaya niyet
etmelidir. Cuma namazında iktidanm hükmü, en sahih kavle göre diğer namazlarda
imama uymanın hükmü gibidir. İktidaya niyet etmeden hareketlerde imama uyan
cemaatın namazı en sahih kavle göre batıldır. Niyet ederken imamı ismen
belirtmek vacib değildir. Bir kimse imamı ismen belirterek hataya düşerse
namazı bozulur. İmamın imamete niyet etmesi ise şart değil, belki sünnettir.
Şayet imam kendisine tabi olanları ismen belirtir ve hataya düşerse, cuma
namazı hariç bir zararı yoktur.
Namazını
eda edenin kaza kılana, farzı kılanın nafile kılana, öğle namazını kılanın
ikindiyi kılana veya ikindiyi kılanın öğle namazını kılana uyması sahihtir.
Keza öğle namazım kılanın sabah ve akşam namazını kılana uyması da sahihtir. Bu
durumda cemaat mesbûk kimse hükmündedir.
Sabah
namazında kunut esnasında veya akşam namazının son oturuşunda imama uymanın bir
zararı yoktur. İmam kunutu okurken veya son oturuşu yaparken sözgelimi öğleyi
kılmak üzere tabi olan muktedi, imamdan ayrılma niyetini getirerek imamdan
ayrılabilir. Lakin imama uyup beklemesi ve imam selâm verdikten sonra kalkıp
namazın geri kalanını tamamlaması daha faziletlidir.
En zahir
kavle göre sabah namazını kılanın, öğle namazını kıldırana uyması caizdir. İmam
üçüncü rekâta kalktığı zaman muktedi isterse ayrılma niyetini getirir ve selâm
verir, isterse imamla birlikte selâm vermek için bekler. Ben diyorum ki; imamı
beklemesi daha faziletlidir. Allah daha iyi bilir.
Sabah
namazını kılıp öğleyi kıldıran imama tabi olan kişi, mümkün ise ikinci rekâtta
kunutu okur, mümkün değilse kunutu terk eder. İsterse niyet edip imamdan
ayrılır ve kunut duasını okur.
İmam ve
cemaatin namazı şekil ve düzen bakımından farklı ise, meselâ biri farz namazı
diğeri güneş tutulması veya cenaze namazı gibi kılmış şekli ve düzeni
bakımından farklı bir namaz kılıyorsa en sahih kavle göre, birbirlerine
uymaları caiz değildir.
5. İmama Uymanın Diğer Şartları
I. GİYİLMESİ HARAM OLAN ŞEYLER