4. Bir Satışta İki Satış Akdi Yapmak
6. Bir Satışta Ayıplı İki Malı Satın Almak
8. Malın Teslimden Önceki ve Sonraki Hükmü
9. Müşterinin Malı Teslim Alması
10. Satıcının Malı Teslim Etmesi
11. Tevliye Ortaklık Murabaha ve Muhatat
14. Meyve ve Zirai Ürünlerin Satışı
15. Satıcı ve Müşterinin Anlaşmazlığı
Müşteri
ve satıcı akdin sahih olduğu konusunda anlaşırlar da sonra paranın miktarı,
sıfatı (sağlam/kırık gibi), ödeme zamanı, süresi (bir-iki ay gibi), malın
miktarı gibi akdin keyfiyeti konusunda anlaşmazlar ve şahitleri de yoksa, her
iki taraf yemin eder. Her biri yemin ederken arkadaşının iddiasını reddetmek ve
kendi iddiasını ispat etmek üzere yemin eder. Önce satıcı yemin etmeye
başlar. Bir kavle göre ise önce müşteri yemin eder. Bir başka kavle göre ise
her ikisi aynı seviyede olup hakim istediği kişiye önce yemin ettirebilir.
Zayıf kavle göre ise, yemin etmede öncelik sırası kura ile tespit edilir. En
sahih kavle göre, her birinin ret ve ispatı kapsayacak şekilde bir defa yemin
etmesi yeterlidir.
Yemin
edilirken önce red sonra ispat lafzı söylenir. Satıcı yemin ederken: 'Allah'a
yemin ederim ki bu fiyata değil, şu fiyata sattım." der. Taraflar yemin
ederlerse, en sahih kavle göre akid feshol-maz. Akde rıza gösterirlerse, akid
ona göre karara bağlanır. Rıza göstermezlerse, ikisi veya biri veyahut hakim
akdi fesheder. Zayıf kavle göre, akdi ancak hakim feshedebilir. Akid
feshedildikten sonra müşteri malı satıcıya iade eder. Şayet mal vakfedilmiş,
köle azad edilmiş, satılmış, kendisiyle kitabet akdi yapılmış veya ölmüşse, en
zahir kavle göre müşteri, malın telef olduğu günün değerini iade eder. Mal
kusurlu hale gelmiş ise, değer farkı ile birlikte iade eder.
Müşteri
ve satıcının mirasçıları anlaşmazlığa düşerlerse, bunun hükmü yukarıda
açıklanan hüküm gibidir.
Şayet
satıcı müşteriye: "Bu eşyayı sana şu fiyata sattım." der, müşteri de:
"Hayır onu bana hîbe ettin." derse, bu sebeple yemin etmezler.
Bilakis her biri diğerinin iddiasını reddetmek üzere yemin eder. Yeminden sonra
malın hîbe edildiği tespit edilirse, davacı hibeyi artışı ile birlikte iade
eder.
Taraflardan
biri akdin sahih, diğeri akdin fâsid olduğunu iddia ederse, en sahih kavle göre
akdin sahih olduğunu iddia edene yemin ettirilir ve sözü doğrulanır. Bir kimse
satın aldığı köleyi geri iade eder ve onun yerine ayıplı bir köleyi getirir de
satıcı: "Sattığım köle bu köle değildir." derse, satıcının sözü
doğrulanır. En sahih kavle göre, selem akdinde de durum bunun benzeri olup malı
teslim edenin sözü doğrulanır.
B. SELEM (PEŞİN PARA İLE VERESİYE MAL ALMAK)
H. MÜŞTEREK KULLANILAN YERLERDE İZDİHAM YARATMAK
R. KIRAD - MUDAREBE (SERMAYE EMEK ORTAKLIĞI)
S. MÜSÂKÂT (AĞAÇLARIN BAKIMI VE SULAMA İŞİ)